Σημασία της ψηφιακής αποτύπωσης, εφαρμογές της στο σύγχρονο οδοντιατρείο:

Μια ανάλυση των Νικολού Βασιλική, Πάνου Βικτωρία, Παπαθανασόπουλου Κωνσταντίνου-Ειρηναίου και  Αντωνιάδου Μαρίας

Εισαγωγή

Οι ψηφιακές τεχνικές στην οδοντιατρική προσφέρουν μια ελεγχόμενη και πλήρως ψηφιοποιημένη μέθοδο αποτύπωσης και στη συνέχεια απεικόνισης των ενδοστοματικών μορίων και των σκληρών οδοντικών ιστών. Τα οδοντιατρικά συστήματα ψηφιακής αποτύπωσης έχουν ποικίλες εφαρμογές σε διάφορους τομείς της οδοντιατρικής συμπεριλαμβανομένων της προσθετικής, της ορθοδοντικής, της αισθητικής οδοντιατρικής καθώς και της γναθοπροσωπικής χειρουργικής ενώ παρέχουν ένα ευρύ φάσμα πλεονεκτημάτων σε σχέση με τις συμβατικές μεθόδους. Τα πλεονεκτήματα αυτά μπορούν να καταστήσουν την ψηφιακή αποτύπωση ως μια μέθοδο που μπορεί να συμβάλει στη στρατηγική ανάπτυξη μιας οδοντιατρικής επιχείρησης. Ο οδοντίατρος καλείται να αναλογιστεί το κόστος και τον χρόνο απόσβεσης του απαιτούμενου εξοπλισμού προκειμένου να αποφασίσει εάν θα προβεί στη συγκεκριμένη επένδυση.

Σημασία της ψηφιακής αποτύπωσης

Η χρήση των ψηφιακών μέσων αποτύπωσης έχει συνδεθεί με πολλά πλεονεκτήματα τόσο για τον οδοντίατρο όσο και για τον ασθενή. Αρχικά, η διαδικασία έχει μικρότερη διάρκεια με αποτέλεσμα τη μείωση των απαιτούμενων ραντεβού (Mangano et al., 2017). Με τη χρήση ενδοστοματικού σαρωτή, ο οδοντίατρος αποφεύγει τη διαδικασία εύρεσης του κατάλληλου δισκαρίου, την προετοιμασία του αποτυπωτικού υλικού και την αναμονή για την πήξη του. Το αποτύπωμα λαμβάνεται άμεσα μέσα σε λίγα λεπτά και είναι έτοιμο για αξιολόγηση, χωρίς να πρέπει να μεσολαβήσει το στάδιο του τεχνίτη με τη γύψο.

Ταυτόχρονα, οι ασθενείς νιώθουν πιο άνετα κατά τη διαδικασία (Singh et al., 2022). Δεν παρατηρείται δυσκολία στην αναπνοή ή τάση για έμετο όπως συμβαίνει με τα συμβατικά αποτυπωτικά υλικά και έτσι μειώνεται και το άγχος για τη διαδικασία. Η χρήση τους συστήνεται σε ειδικούς ασθενείς, όπως παιδιά ηλικιωμένους και ασθενείς με έντονο αντανακλαστικό εμέτου καθώς η διαδικασία είναι ανώδυνη και δεν απαιτείται επανάληψή της (Suese 2020). Στο σημείο αυτό αξίζει να τονίσουμε ότι, βλέποντας την εικόνα των δοντιών του να εμφανίζεται σε ψηφιακή μορφή μέσα από μια οθόνη ο ασθενής μπορεί να συνειδητοποιήσει καλύτερα την ανάγκη του για θεραπεία καθώς και να αναπτύξει μια καλύτερη συνεργασία με τον θεράποντα (Mangano et al., 2017).

Ένα ακόμη σημαντικό πλεονέκτημα είναι η αποφυγή διασταυρούμενων επιμολύνσεων μεταξύ ασθενούς, οδοντιάτρου και οδοντοτεχνίτη (Chandran et al., 2019). Έτσι σε αντίθεση με τα συμβατικά αποτυπωτικά υλικά που απαιτούν απολύμανση πριν σταλούν στον οδοντοτεχνίτη μιας και έρχονται σε επαφή με το στοματικό περιβάλλον του ασθενούς, καθώς και αποστείρωση των δισκαρίων κατά την επιστροφή τους από το εργαστήριο πριν χρησιμοποιηθούν ξανά σε επόμενο ασθενή, στα ψηφιακά αποτυπώματα αυτή η διαδικασία παραλείπεται (Mondal et al., 2022).

Θα πρέπει να γίνει αναφορά και στην ευρύτερη ψηφιοποίηση της διαδικασίας, μιας και τα αποτυπώματα μπορούν να αποθηκευτούν στον υπολογιστή. Δεν αλλοιώνονται με το πέρασμα του χρόνου και δεν απαιτείται ειδικός χώρος αποθήκευσης, ενώ είναι εύκολα προσβάσιμα οποιαδήποτε στιγμή (Christopoulou et al., 2022). Επίσης, δίνεται η δυνατότητα στον οδοντίατρο να συλλέξει τα αποτυπώματα του ασθενούς και να μπορεί να συγκρίνει την στοματική κατάσταση άμεσα και εύκολα μέσα από το πέρασμα των χρόνων. Παράλληλα μέσα από την εικονική αυτή σχεδίαση της θεραπείας του ασθενούς ο θεράποντας έχει τη δυνατότητα να αποστείλει το ψηφιακό του σχέδιο και σε άλλους συναδέλφους του και να συζητήσουν από κοινού την καταλληλότερη προσέγγιση της θεραπείας (Mupparapu et al., 2019). Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί, ότι στην περίπτωση που και άλλοι συνάδελφοι διαθέτουν ενδοστοματικούς σαρωτές και αξιοποιούν την ψηφιακή αποτύπωση είναι δυνατό να αναπτυχθεί καλύτερη συνεργασία μεταξύ τους για ανταλλαγή απόψεων, ιδεών και γενικότερα να επιτευχθεί προώθηση γνώσεων.

Τα ψηφιακά μέσα συμβάλλουν ακόμη, στην άμεση ανάλυση και αξιολόγηση του φραγμού. Ως διαγνωστικό μέσο, με την ψηφιακή αποτύπωση μπορεί να αξιολογηθεί η μορφή των ούλων και των δοντιών, η ύπαρξη τερηδόνων, αποτριβών, διαβρώσεων, ενώ στην τελική αποτύπωση μπορεί να ελεγχθεί το πάχος της παρασκευής και ο χώρος που υπάρχει με τους ανταγωνιστές (Suese 2020). Με τον τρόπο αυτό θα αποφευχθούν τυχόν προβλήματα που μπορούν να επηρεάσουν τη σωστή εφαρμογή των αποκαταστάσεων. Παράλληλα έχει αποδειχθεί ότι με τη χρήση ψηφιακών αποτυπωμάτων επιτυγχάνονται καλύτερες συγκλεισιακές επαφές στις τελικές αποκαταστάσεις σε σχέση με τα συμβατικά.

Στην εμφυτευματολογία ο συνδυασμός του ψηφιακού αποτυπώματος με δεδομένα από την CBCT, συμβάλει στην καλύτερη προσέγγιση της θεραπείας. Έτσι, ο οδοντίατρος μπορεί να λαμβάνει δεδομένα για όλο το φραγμό, και να οργανώνει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο θεραπείας. Συγχρόνως έχει αποδειχθεί ότι ο παραπάνω συνδυασμός οδηγεί σε πιο προβλέψιμα αποτελέσματα της αποκατάστασης καθώς υπάρχει μεγαλύτερη ακρίβεια στην όλη διαδικασία και έτσι αποφεύγονται τυχόν αποτυχίες των εμφυτευμάτων (Marques et al., 2021).

Τέλος, η όλη ψηφιοποίηση της διαδικασίας συμβάλλει στην ανάπτυξη ενός “πράσινου” οδοντιατρείου το οποίο εναρμονίζεται με τις ανάγκες του περιβάλλοντος το οποίο και σέβεται αρχίζοντας από τη μείωση της ανάγκης χρήσης πλαστικών δισκαρίων για συμβατικά αποτυπώματα. Παράλληλα δεν τίθεται το πρόβλημα της απόρριψης των αποτυπωμάτων όταν αυτά έχουν εκπληρώσει το σκοπό τους καθώς τα ψηφιακά αρχεία εύκολα διαγράφονται από τον υπολογιστή χωρίς καμία επιβάρυνση στο περιβάλλον.

Παρόλη την απήχηση που έχει αποκτήσει η ψηφιακή αποτύπωση χρειάζεται να γίνει αναφορά σε ορισμένα μειονεκτήματα που παρουσιάζει η όλη διαδικασία. Σημαντικό είναι το γεγονός πως η χρήση της τεχνολογίας αυτής απαιτεί ειδική εκπαίδευση και γνώσεις από την πλευρά του θεράποντα, ενώ το κόστος της αρχικής αγοράς του εξοπλισμού είναι ιδιαίτερα υψηλό. Ο οδοντίατρος στη σύγχρονη εποχή οφείλει να λειτουργεί ως επιχειρηματίας που θα ξέρει πως να αξιολογεί σωστά τη σημασία ή όχι της αγοράς ενός ενδοστοματικού σαρωτή.

Παράλληλα, ενώ έχει τονιστεί η σημασία των ψηφιακών αποτυπωμάτων στην εμφυτευματολογία πρέπει να αναφερθεί πως τυχόν συσσώρευση λαθών στην όλη ψηφιακή διαδικασία ενδέχεται να οδηγήσει σε αντίστροφο αποτέλεσμα οδηγώντας σε κάποιο βαθμό απόκλισης των εμφυτευμάτων από τη θέση όπου είχαν σχεδιαστεί να τοποθετηθούν (Marques et al., 2021).

Επιλογή του κατάλληλου συστήματος ψηφιακής απεικόνισης

Η λήψη ενός ψηφιακού αποτυπώματος απαιτεί τη χρήση ενός σαρωτή, έναν υπολογιστή και το απαραίτητο λογισμικό. Σκοπός είναι η λήψη μιας τρισδιάστατης εικόνας της γεωμετρίας ενός αντικειμένου χρησιμοποιώντας μια πηγή φωτός πάνω σε αυτό. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια του λογισμικού, ο οδοντίατρος μπορεί να αναπαράξει την εικόνα στον υπολογιστή του και να την επεξεργαστεί καταλλήλως.

Στην αγορά υπάρχουν πολλές τεχνολογίες και συστήματα λήψης ψηφιακών αποτυπωμάτων με το καθένα από αυτά να έχει τα δικά του πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.

Ο εκάστοτε οδοντίατρος έχει τη δυνατότητα να ερευνήσει και να επιλέξει το κατάλληλο, με βάση τις ανάγκες του ιατρείου του. Σήμερα, το αρχικό ποσό αγοράς ενός ψηφιακού σαρωτή κυμαίνεται αναλόγως και του μοντέλου, μεταξύ των 10.000-35.000 € (Mangano et al., 2017). Από τα παραπάνω συστήματα οι θεράποντες δείχνουν προτίμηση στον ενδοστοματικό σαρωτή TRIOS έναντι του iTero όσον αφορά τη δυσκολία χρήσης και την κλινική χρησιμότητα του (Park et al., 2015). Αντίθετα, σε άλλη μελέτη φαίνεται ότι μεταξύ ασκούμενων ορθοδοντικών προτιμάται το σύστημα iTero (Park et al., 2016). Όσον αφορά την εμπειρία των ασθενών το iTero φαίνεται να υπερτερεί σε σχέση με το TRIOS (Park et al., 2015). Κατά τη σύγκριση των LAVA και CEREC, το 44% των ασθενών προτιμούσε το CEREC και το 39% δεν έκανε διαφοροποίηση μεταξύ των δύο σαρωτών (Burhardt et al., 2016).

Ψηφιακή αποτύπωση στην Ελλάδα

Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, ύστερα από επικοινωνία με προμηθευτές, το αρχικό κόστος για ένα ψηφιακό σκάνερ ανέρχεται από 7.500€ μέχρι 32.000€ (συμπεριλαμβανομένου του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας). Οι παράγοντες που διαφοροποιούν το κόστος είναι το έτος κυκλοφορίας, με τα πιο πρόσφατα μοντέλα να είναι και πιο ακριβά, το εάν είναι ενσύρματο ή ασύρματο καθώς και η δυνατότητα παροχής υπηρεσιών, όπως smile design, patient monitoring καθώς και προσομοίωση της θεραπείας στην ορθοδοντική.

Σημασία της κλινικής εμπειρίας και γνώσης χρήσης των ψηφιακών συστημάτων στην απόδοση ποιοτικών ψηφιακών υπηρεσιών

H κατάλληλη εκπαίδευση και η καλή γνώση των ψηφιακών συστημάτων είναι κρίσιμης σημασίας για την επιτυχία της ψηφιακής αποτύπωσης στην οδοντιατρική. Οι οδοντίατροι που επενδύουν χρόνο και πόρους στην επιμόρφωσή τους και αυτήν του προσωπικού τους, μέσω σεμιναρίων και επιμορφωτικών ημερίδων, όχι μόνο θα αποκτήσουν τις αναγκαίες δεξιότητες, αλλά θα μπορέσουν και να εκμεταλλευτούν στο έπακρο το εύρος δυνατοτήτων των ενδοστοματικών σαρωτών. Η καλή ποιότητα των αποτυπωμάτων εξαρτάται από μια σειρά παραγόντων, όπως η εμπειρία του χρήστη, οι συνθήκες του περιβάλλοντος και οι ιδιαίτερες ανατομικές παραλλαγές του ασθενή. Εν τέλει, η συνδυασμένη γνώση και εμπειρία συμβάλλουν στην επιτυχία της θεραπείας, επιτρέποντας στους οδοντιάτρους να προσφέρουν καλύτερες και πιο ακριβείς υπηρεσίες στους ασθενείς τους.

Διαδικασία απόσβεσης

Tα βασικά σημεία που καθιστούν την ψηφιακή αποτύπωση οικονομικά συμφέρουσα για τον οδοντίατρο σε σύγκριση με τη συμβατική είναι:

1. Μείωση του κόστους υλικών

Η χρήση ψηφιακού σαρωτή εξαλείφει την ανάγκη για παραδοσιακά υλικά αποτύπωσης, όπως σιλικόνες, αλγινικό και τα δισκάρια. Τα υλικά αυτά, σε κάθε αποτύπωμα, προσθέτουν ένα σημαντικό λειτουργικό κόστος. Επιπλέον, εξαλείφεται η ανάγκη για αποστολή των αποτυπωμάτων στο οδοντοτεχνικό εργαστήριο, κάτι που μειώνει τα έξοδα αποστολής και τις πιθανότητες καθυστερήσεων λόγω μεταφορών.

2. Αύξηση της παραγωγικότητας και της ακρίβειας

Η ψηφιακή αποτύπωση μειώνει τον χρόνο που απαιτείται για την ολοκλήρωση της διαδικασίας αποτύπωσης, επιτρέποντας στον οδοντίατρο να εξυπηρετεί περισσότερους ασθενείς σε λιγότερο χρόνο. Η ακριβής καταγραφή που παρέχει ο σαρωτής μειώνει επίσης τις πιθανότητες αποτυχιών και ανάγκης για επαναλαμβανόμενα αποτυπώματα, κάτι που οδηγεί σε μείωση της σπατάλης χρόνου και υλικών.

3. Μακροχρόνια επένδυση

Αν και το αρχικό κόστος αγοράς ενός ψηφιακού σαρωτή μπορεί να κυμαίνεται από 7.500€ έως 32.000€, η μακροχρόνια εξοικονόμηση που προσφέρει μέσω της μείωσης των λειτουργικών εξόδων και της αυξημένης παραγωγικότητας συμβάλλει στην γρήγορη απόσβεση της επένδυσης. Επιπλέον, ο σαρωτής μπορεί να χρησιμοποιηθεί για πολλά χρόνια, αυξάνοντας την οικονομική αποδοτικότητα της επένδυσης σε βάθος χρόνου (Suese et al., 2014)

4. Ενίσχυση της εμπειρίας του ασθενούς

Οι ασθενείς εκτιμούν την άνεση που προσφέρει η ψηφιακή αποτύπωση σε σχέση με τις παλαιότερες μεθόδους που συχνά ήταν δυσάρεστες. Η αύξηση της θετικής εμπειρίας του ασθενή αυξάνει την ικανοποίησή του και επομένως το word of mouth, δηλαδή την προώθηση του οδοντιάτρου μέσω συστάσεων από τους ήδη υπάρχοντες ασθενείς σε νέους. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε προοδευτικά όλο και περισσότερους πελάτες, που σημαίνει και αύξηση των εσόδων του οδοντιατρείου.

Το κόστος ενός συμβατικού αποτυπώματος υπολογίζεται λαμβάνοντας υπόψη διάφορους παράγοντες που περιλαμβάνουν τα υλικά, τη διαδικασία, και τα έξοδα μεταφοράς. Ας δούμε αναλυτικά το κόστος ενός συμβατικού αποτυπώματος:

1. Κόστος υλικών αποτύπωσης

Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία συμβατικού αποτυπώματος περιλαμβάνουν:

• Ελαστικό αποτύπωσης (π.χ. αλγινικό ή σιλικόνη): Το βασικό υλικό αποτύπωσης κοστίζει περίπου 5€ ανά δυο αποτυπώματα. Η επιλογή του υλικού εξαρτάται από την περίπτωση του ασθενούς και τις απαιτήσεις του περιστατικού, με τα πιο ανθεκτικά υλικά (π.χ. σιλικόνη προσθήκης) να είναι πιο ακριβά.

• Δισκάρια αποτύπωσης: σχεδόν μηδενικό (5€ για πολλές χρήσεις)

2. Κόστος χρόνου και εργασίας

Χρόνος οδοντιάτρου: Η διαδικασία αποτύπωσης διαρκεί περίπου 15 λεπτά, κάτι που αφαιρεί χρόνο από άλλα περιστατικά. Αν υπολογίσουμε ένα ωρομίσθιο για τον οδοντίατρο της τάξεως των 100-150€ ανά ώρα, τότε μόνο για το χρόνο του οδοντιάτρου το κόστος είναι περίπου 25-35€ ανά αποτύπωμα. Η ψηφιακή αποτύπωση, μετά την εξοικείωση του οδοντιάτρου με το λογισμικό, μπορεί να χρειαστεί 5-10 λεπτά, δηλαδή 15-25€ ανά αποτύπωμα.

3. Κόστος μεταφοράς στο οδοντοτεχνικό εργαστήριο

Τα συμβατικά αποτυπώματα συνήθως αποστέλλονται σε οδοντοτεχνικό εργαστήριο για την κατασκευή των προσθετικών εργασιών, όπως στεφάνες, γέφυρες ή νάρθηκες. Το κόστος μεταφοράς μπορεί να ποικίλλει ανάλογα με την απόσταση και τον τρόπο αποστολής, αλλά μπορεί να φτάσει και τα 5 ή και 10€ανά αποτύπωμα, ειδικά για μεταφορά από νομό σε νομό. Αντίθετα, το ψηφιακό αποτύπωμα μεταφέρεται αμέσως, σε άριστη ποιότητα, μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.

4. Επαναληπτικά αποτυπώματα και σφάλματα

Σε ορισμένες περιπτώσεις, το συμβατικό αποτύπωμα μπορεί να μην είναι ακριβές και αποδεκτό, κάτι που οδηγεί στην ανάγκη για επαναληπτικά αποτυπώματα. Αυτό σημαίνει επιπλέον κόστος τόσο σε υλικά όσο και σε χρόνο, ενώ ψηφιακά αυξάνεται μόνο ο χρόνος. Παρόλο που δεν συμβαίνει πάντα, η πιθανότητα αυτή αυξάνει τα συνολικά έξοδα ανά περίπτωση.

Σύνολο κόστους ενός συμβατικού αποτυπώματος

• Υλικά αποτύπωσης: 5€

• Δισκάρια αποτύπωσης: σχεδόν μηδενικό

• Χρόνος οδοντιάτρου: 25-35€

• Κόστος μεταφοράς (αν υπάρχει): 5-10€

• Επαναληπτικά αποτυπώματα: Προσθέτει έως 10€ ανά περίπτωση, λόγω υλικών και χρόνου

Συνολικά, το κόστος ενός συμβατικού αποτυπώματος μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 30-60€, δηλαδή κατά μέσο όρο 45€ ανά συμβατικό αποτύπωμα, ανάλογα με τα υλικά, το χρόνο εργασίας, και τις επιπλέον διαδικασίες όπως μεταφορά και αποστείρωση.

Αντίστοιχα για το ψηφιακό αποτύπωμα, το κόστος είναι:

Σύνολο κόστους ενός ψηφιακού αποτυπώματος

• Υλικά αποτύπωσης: μηδενικό

• Δισκάρια αποτύπωσης: μηδενικό

• Χρόνος οδοντιάτρου: 15-25€

• Κόστος μεταφοράς: μηδενικό

• Επαναληπτικά αποτυπώματα: Προσθέτει έως 5€ ανά περίπτωση, λόγω χρόνου και όχι υλικών.

Συνολικά δηλαδή, το κόστος ενός ψηφιακού αποτυπώματος μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ 15-30€, δηλαδή κατά μέσο όρο 22,5€ ανά ψηφιακό αποτύπωμα.

Συνεπώς, ο οδοντίατρος κερδίζει 22,5€ ανά ψηφιακό αποτύπωμα έναντι του συμβατικού (45-22,5=22,5€). Μέσα από τη μελέτη του κόστους αγοράς ενός ενδοστοματικού σαρωτή στην ελληνική αγορά, παρουσιάζεται ένα μεγάλο εύρος τιμών που ξεκινάει από τα 7.500€ φτάνοντας έως και τα 32.000€. Άρα, χρειάζονται περίπου 410-1.420 ψηφιακά αποτυπώματα, προκειμένου να γίνει απόσβεση. Δεδομένου ότι ένας γενικός οδοντίατρος που εργάζεται υπό πλήρη απασχόληση, λαμβάνει ετησίως κατά μέσο όρο 384 αποτυπώματα (Perry et al., 2013), απαιτούνται 1-4 έτη για την πλήρη απόσβεση αυτής της επένδυσης. Είναι αυτονόητο ότι για οδοντιάτρους εξειδικευμένους στην προσθετική ή την αισθητική οδοντιατρική, που λαμβάνουν περισσότερα αποτυπώματα, η απόσβεση γίνεται ακόμα ταχύτερη.

Συμπεράσματα

Η μελλοντική περαιτέρω ανάπτυξη της ψηφιακής οδοντιατρικής θα οδηγήσει σε καλύτερες ροές εργασίας, βελτιωμένη επικοινωνία μεταξύ ιατρείων και εργαστηρίων και σε πιο θετική εμπειρία των ασθενών. Όλοι αυτοί οι παράγοντες είναι κρίσιμοι για τη συνεχή επιτυχία και ανάπτυξη των οδοντιατρικών πρακτικών, γεγονός που έχει οδηγήσει ήδη σε αύξηση της υιοθέτησης νέων τεχνολογιών. Οι οδοντίατροι που δεν συμβαδίζουν ή αρνούνται την αλλαγή είναι πιο πιθανό να υστερούν στην αγορά εργασίας καθώς οι ασθενείς επιλέγουν μια πιο άνετη εμπειρία που είναι γρηγορότερη και ακριβέστερη. Για τους λόγους αυτούς, απαιτείται συνεχής εκπαίδευση των οδοντιάτρων στις τεχνικές της ψηφιακής αποτύπωσης αφού πλέον, όντας επιχειρηματίες, οφείλουν αρχικά να αξιολογούν ορθά την επένδυση σε αυτήν και μετέπειτα να προβαίνουν στην έγκαιρη απόσβεσή της.

Διαβάστε το πλήρες δημοσίευμα, όπως αναρτήθηκε στο τεύχος 162 του Οδοντιατρικού Βήματος, πατώντας εδώ.