Η ομάδα εργασίας της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας (ΕΟΟ) «Γυναίκες στην Οδοντιατρική» σε συνεργασία με τον καθηγητή Ι. Υφαντόπουλο του ΜΒΑ Υγείας στο ΕΚΠΑ παρουσιάζουν το τρίτο και τελευταίο μέρος της πανελλαδικής έρευνας που πραγματοποίησαν με σκοπό να σκιαγραφήσουν το προφίλ του σύγχρονου Έλληνα οδοντίατρου. Στο τρίτο μέρος αναλύονται οι ενότητες της ικανοποίησης, της αποτίμησης της κατάστασης υγείας, των ηλικιακών διαφορών και του εθελοντισμού.
1. Ικανοποίηση
Στο ψυχογράφημα του Σύγχρονου Έλληνα Οδοντιάτρου μελετήθηκε αναλυτικά η Ικανοποίησή του σε 8 διαφορετικούς τομείς. Η υποκειμενική αξιολόγηση της Ικανοποίησης μετρήθηκε σε κλίμακα από 1 έως 10, όπου 1= καθόλου ικανοποιημένος και 10= εξαιρετικά ικανοποιημένος.
Το 78% των οδοντιάτρων δήλωσαν πολύ έως πάρα πολύ ικανοποιημένοι από την άσκηση της οδοντιατρικής (διαβάθμιση 7-10 στην κλίμακα), καταδεικνύοντας ότι το οδοντιατρικό επάγγελμα αποτελεί μία ενσυνείδητη προσωπική επιλογή την οποία ο σύγχρονος Έλληνας οδοντίατρος υπηρετεί κι υποστηρίζει με υπευθυνότητα και μεράκι αλλά και από το οποίο αντλεί ευχαρίστηση (Γραφ. 1). Αυτό επιβεβαιώνεται από τα υψηλά ποσοστά ικανοποίησης στους τομείς των σπουδών αλλά και της επιμόρφωσης-κατάρτισης (81% και 79% αντίστοιχα δήλωσαν πολύ έως πάρα πολύ ικανοποιημένοι διαβάθμιση 7-10 ). Επομένως αναδεικνύεται ο επιτυχής καθοριστικός ρόλος της εκπαίδευσης στη δημιουργία άρτια εκπαιδευμένων επιστημόνων, οι οποίοι επιδιώκουν να μετέχουν των εξελίξεων της γνώσης, των νέων τεχνολογιών και των εφαρμογών τους στην καθημερινή οδοντιατρική κλινική πράξη.
Στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε ως κοινωνία, έχοντας βιώσει πολλαπλές διαδοχικές κρίσεις: οικονομική, κοινωνική, υγειονομική, ο σύγχρονος Έλληνας οδοντίατρος φαίνεται να αποτελεί φάρο αισιοδοξίας όσον αφορά τη στάση του απέναντι στη ζωή: Οι Έλληνες οδοντίατροι δηλώνουν στην κλίμακα 1 έως 10, μέση ικανοποίηση ίση προς 7,7 ενώ η αντίστοιχη εκτίμηση για τον γενικό Ελληνικό πληθυσμό ανέρχεται στο 5,2. (Στοιχεία ΟΟΣΑ 2022)1. Σημαντικότατο είναι το ποσοστό του 82% των απαντήσεων των οδοντιάτρων που συγκεντρώνονται στην περιοχή της κλίμακας 7-10 δηλαδή πολύ έως πάρα πολύ ικανοποιημένοι από την ζωή τους γενικά! (Γραφ. 2)
Εντυπωσιακότερες δε επιδόσεις καταγράφονται στην ερώτηση σχετικά με τη θέση στην κοινωνία: 87% των οδοντιάτρων απάντησαν 7-10 βαθμό ικανοποίησης. Ο Έλληνας οδοντίατρος φαίνεται να απολαμβάνει μεγάλης κοινωνικής καταξίωσης στην σύγχρονη ελληνική κοινωνία διατηρώντας μια υψηλή θέση εκτίμησης σε πείσμα των κοινωνικοεπαγγελματικών ανακατατάξεων που έχουν επιφέρει οι αλματώδεις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις. Η μελέτη μας έδειξε ότι ένα συντριπτικό ποσοστό της οδοντιατρικής περίθαλψης παρέχεται στα ιδιωτικά ιατρεία (90%). Ωστόσο και πάρα το γεγονός ότι η οδοντιατρική θεωρείται «μοναχικό επάγγελμα», ο σύγχρονος Έλληνας οδοντίατρος προσπαθεί ξεπερνώντας τα στενά όρια του προσωπικού του ιατρείου να επικοινωνεί και να συνεργάζεται με τους συναδέλφους του. Για το λόγο αυτό καταγράψαμε αρκετά υψηλά ποσοστά ικανοποίησης από τις σχέσεις με τους συναδέλφους (75% στις τιμές κλίμακας 7-10).
Παρόλο αυτά σε οικονομικό επίπεδο ο σύγχρονος Έλληνας οδοντίατρος πιστεύει ότι η εργασία του στην οποία έχει επενδύσει απαιτητικές σπουδές, προσωπικό χρόνο, δεξιότητες, καλλιτεχνική ικανότητα και χρήμα, υποπληρώνεται, με αποτέλεσμα η ικανοποίηση από τις οικονομικές απολαβές να είναι χαμηλή έως μέτρια (Γραφ. 3). Όσον αφορά τα συλλογικά όργανα ο σύγχρονος Έλληνας οδοντίατρος προσδοκά μεγαλύτερη δράση και αποτελεσματικότητα στην διεκδίκηση των δικαιωμάτων του κλάδου (Γραφ. 4).
2. Αποτίμηση Κατάστασης Υγείας
Η υποκειμενική αξιολόγηση της γενικής κατάστασης υγείας του σύγχρονου Έλληνα οδοντιάτρου έγινε με την χρήση μιας κλίμακας από 1-100 όπου το 1 αντιστοιχεί στην χείριστη δυνατή και το 100 στην άριστη κατάσταση υγείας.
Σε υψηλό ποσοστό (86%), η κατάσταση υγείας των Ελλήνων Οδοντιάτρων χαρακτηρίζεται από Καλή έως Πολύ Καλή! (Γραφ. 5) Αξίζει δε να αναφερθεί ότι το ποσοστό αυτό είναι αρκετά υψηλότερο συγκρινόμενο με το αντίστοιχο 78,2 % του γενικού ελληνικού πληθυσμού για το έτος 2022 όπως έχει εκτιμηθεί από τις έρευνες που έχει εκπονήσει η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία2.
Ωστόσο παρατηρείται, σαφής σταδιακή επιδείνωση της υγείας με την αύξηση της ηλικίας και με την αύξηση των ετών εργασίας (Γραφ. 6,7).
Η καλή κατάσταση υγείας σχετίζεται θετικά με:
1) περισσότερες ώρες εργασίας
2) μεγαλύτερη ικανοποίηση από το επάγγελμα
3) μεγαλύτερη ικανοποίηση από τις οικονομικές απολαβές
4) μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή γενικά
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι όσο καλύτερη είναι η κατάσταση υγείας ενός οδοντιάτρου, τόσο περισσότερο παραγωγικός είναι, τόσο μεγαλύτερη ικανοποίηση αντλεί από το επάγγελμα του, τόσο πιο ευχαριστημένος είναι από τις οικονομικές του απολαβές, και συνολικά τόσο πιο ικανοποιημένος νιώθει από τη ζωή του γενικότερα!
Επιπτώσεις στην υγεία από την άσκηση του οδοντιατρικού επαγγέλματος.
Είναι γνωστό ότι το οδοντιατρικό επάγγελμα δεν είναι άμοιρο συνεπειών για την υγεία εκείνου που το ασκεί! Εξετάζοντας τα οργανικά συστήματα που υφίστανται την μεγαλύτερη επιβάρυνση από την άσκηση της οδοντιατρικής, προεξάρχουσα θέση κατέχει το μυοσκελετικό σύστημα. Το 84% των ερωτηθέντων οδοντιάτρων δήλωσαν ότι υποφέρουν από μέτρια έως σοβαρά μυοσκελετικά προβλήματα! (Γραφ. 8)
Όσον αφορά τις επιπτώσεις στην όραση το 63% ανέφεραν μέτρια έως σοβαρά οφθαλμικά προβλήματα σχετιζόμενα με το επάγγελμα. Η ακοή, και το δέρμα υφίστανται επίσης αρνητική επίδραση από την άσκηση του οδοντιατρικού επαγγέλματος με αντίστοιχης βαρύτητας διαταραχές σε ποσοστά 43% και 44%.
Ακόμη και το αναπνευστικό σύστημα δεν παραμένει αλώβητο μιας και οι αναφορές για σχετικές αναπνευστικές βλάβες ανέρχονται σε ποσοστά 29%. Τέλος την κορωνίδα των αρνητικών συνεπειών του οδοντιατρικού επαγγέλματος στην υγεία του οδοντίατρου αποτελεί το στρες! Ένα συντριπτικό ποσοστό 96% των ερωτηθέντων οδοντιάτρων δήλωσαν ότι υφίστανται επιβάρυνση της ψυχικής τους ισορροπίας από μέτρια έως πάρα πολύ μεγάλης έντασης εξαιτίας του στρες από την άσκηση της οδοντιατρικής πράξης! (Γραφ. 9) Ως εκ τούτου τεκμηριώνεται ο χαρακτηρισμός της οδοντιατρικής ως ενός άκρως στρεσογόνου επαγγέλματος.
Από την παραπάνω ανάλυση προκύπτει ότι ο οδοντίατρος απολαμβάνει μια πολύ καλή/άριστη κατάσταση της υγείας σε σχέση με τον υπόλοιπο ελληνικό πληθυσμό. Αυτό συμβάλει στην αυξημένη παραγωγικότητα καθώς και στην υψηλή ικανοποίηση από το επάγγελμά του και την ζωή του. Ωστόσο η άσκηση του οδοντιατρικού επαγγέλματος είναι συνυφασμένη με μια σειρά επιπτώσεων στην σωματική του υγεία (προβλήματα μυοσκελετικά, οφθαλμικά, δερματικά, ακοολογικά, αναπνευστικά), καθώς και στην ψυχική του ισορροπία (Στρες).
3. Ηλικιακές διαφορές
Η σχέση μεταξύ ηλικίας και εισοδήματος παρουσιάζει μια αυξητική τάση μέχρι την ηλικία των 30 ετών με μέσο όρο τα 1.800 ευρώ. Στη δεύτερη δεκαετία εργασίας, ο μέσος όρος είναι τα 2.700 ευρώ με μεγάλη διακύμανση ενώ στις επόμενες 2 δεκαετίες παγιώνεται στα 2.500 ευρώ. Από τα 61 έτη ηλικίας και άνω, ο μέσος όρος είναι 2500 ευρώ με μεγάλη διακύμανση (Γραφ. 10).
Κάτω από 500 ευρώ εισόδημα δηλώνουν τα νέα παιδιά που μερικώς απασχολούνται (24 ώρες εργασίας την εβδομάδα). Για τα επόμενα 500 ευρώ ( έως 1000 ευρώ μηνιαίως) η απασχόληση αυξάνει εκθετικά με μέσο όρο τις 34 ώρες καθώς και η ικανοποίηση από το επάγγελμα (με μέσο όρο κάτω από το 7 σε βαθμολόγηση με άριστα το 10) (Γραφ. 11). Για τα υψηλότερα εισοδήματα των μεγαλύτερων ηλικιών διατηρείται στις 36 ώρες με διακυμάνσεις και ο βαθμός ικανοποίησης από το επάγγελμα αυξάνει με κορυφή που πλησιάζει το 9, για τα εισοδήματα άνω των 5.000 ευρώ (Γραφ. 12).
Η υγεία των οδοντιάτρων επιδεινώνεται με την πάροδο των χρόνων και την άσκηση της οδοντιατρικής, ξεκινώντας από πολύ καλή στις μικρότερες ηλικίες και με μεγάλη διαβάθμιση στην πολύ κακή από την ηλικία των 46 έως και τη συνταξιοδότηση (66 χρονών) (Γραφ. 6).
4. Εθελοντισμός
Το ένα τρίτο των οδοντιάτρων συμμετέχει σε εθελοντικά προγράμματα ανά την Ελλάδα, ενώ όσο περισσότερο είναι ικανοποιημένος από το επάγγελμα τόσο μεγαλύτερη είναι η συμμετοχή του σε εθελοντική δραστηριότητα (Γραφ. 13).
Συμπερασματικά
1. Ο σύγχρονος Έλληνας Οδοντίατρος είναι ευχαριστημένος με την άσκηση της οδοντιατρικής, είναι πολύ ικανοποιημένος τόσο από τις σπουδές του όσο και από τη συνεχιζόμενη εκπαίδευση, απολαμβάνει σημαντικής κοινωνικής αναγνώρισης, παραμένοντας ένα αισιόδοξο ικανοποιημένο από τη ζωή του άτομο με πολύ καλές σχέσεις με τους συναδέλφους του. Ωστόσο παρουσιάζει μέτρια ικανοποίηση από τις οικονομικές του απολαβές και τη συνδικαλιστική του εκπροσώπηση.
2. Από την έρευνα προέκυψε ότι το μέσο καθαρό μηνιαίο εισόδημα των οδοντιάτρων ανέρχεται στα 2.500 ευρώ με σχετικά μεγάλη διακύμανση που εκτιμάται στα +/-2.000 ευρώ και θετική σχέση ανάμεσα στις ώρες απασχόλησης και στα εισοδήματα των οδοντιάτρων.
3. Η οικονομική ανασφάλεια και η δυσκολία να εξασφαλιστεί αξιοπρεπής διαβίωση με την χαμηλή σύνταξη, δυσχεραίνει τους οδοντιάτρους να προγραμματίσουν το μέλλον τους μετά την ηλικία των 62 ετών.
4. Χρειάζεται στήριξη των οδοντιάτρων που εργάζονται στον Ιδιωτικό Τομέα με σχέση εξαρτημένης εργασίας.
5. Όταν το 78% της προπτυχιακής εκπαίδευσης παρέχεται από τις Ελληνικές Σχολές και το 62% των οδοντιάτρων δεν εξειδικεύεται, κρίνεται αναγκαίος ο εκσυγχρονισμός των προγραμμάτων σπουδών για καλύτερη παροχή υγείας.
6. Η συνεχής επιμόρφωση αποτελεί επένδυση ζωής κι ευημερίας.
7. Είναι απαραίτητη η στήριξη της γυναίκας οδοντιάτρου την περίοδο δημιουργίας και φροντίδας οικογένειας.
1. OECD (2022) Wellbeing indicators in the OECD countries. Paris France.
2. ΕΛΣΤΑΤ 2023 Συνθήκες διαβίωσης του Ελληνικού Πληθυσμού Έρευνα EU-SILC.
«ΟΒ» 150 | ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2023
Συζήτηση σχετικά με αυτό το άρθρο