Επαγγελματικοί κίνδυνοι στην υγεία των οδοντιάτρων

Στην παρούσα έρευνα έγινε προσπάθεια καταγραφής των εργασιακών συνηθειών μας, έτσι ώστε να κατανοήσουμε ποιες από αυτές μας οδηγούν σε μικρά ή σοβαρά προβλήματα υγείας, οδηγώντας μας σε σύντομη ή μακρόχρονη απουσία από την εργασία μας.

Ένας οδοντίατρος στη ζωή του μπορεί να εργασθεί ως και 60.000 ώρες σε μη εργονομικές θέσεις και βλαπτικές για την υγεία του συνθήκες. Έτσι σταδιακά δημιουργείται μια προδιάθεση για εμφάνιση επαγγελματικών προβλημάτων υγείας που σχετίζονται με κινδύνους φυσικής, βιολογικής, χημικής και ψυχοκοινωνικής αιτιολογίας. Οι μυοσκελετικές διαταραχές (MSDs), οι οφθαλμικοί τραυματισμοί, οι νευρίτιδες και οι ψυχολογικές καταστάσεις από το stress είναι μερικά από τα επαγγελματικά προβλήματα υγείας.

 

Έχουν παρατηρηθεί επίσης κι άλλα προβλήματα όπως δερματίτιδα εξ επαφής, ελάττωση έως απώλεια ακοής, αλλεργία και τοξικότητα από οδοντιατρικά υλικά.
Επιπροσθέτως, υπάρχει αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης λοιμώξεων λόγω έκθεσης σε λοιμογόνους μικροοργανισμούς, καθώς κι άλλες διαταραχές που εκδηλώνονται λόγω έκθεσης σε ακτινοβολία7.

 

Η πρόληψη τέτοιων τραυματισμών και νόσων πρέπει να γίνει μέρος της νοοτροπίας και της γνώσης του οδοντιάτρου, προκειμένου να μειωθούν τα προβλήματα υγείας που σχετίζονται με το οδοντιατρικό επάγγελμα.

 

Στην παρούσα έρευνα, με το γνωστό διαδικτυακό εργαλείο που χρησιμοποιήσαμε και στις τέσσερις προηγούμενες, έγινε προσπάθεια καταγραφής των εργασιακών συνηθειών μας, έτσι ώστε να κατανοήσουμε ποιες από αυτές μας οδηγούν σε μικρά ή σοβαρά προβλήματα υγείας, οδηγώντας μας σε σύντομη ή μακρόχρονη απουσία από την εργασία μας.

 

Η κατανόηση και η επεξεργασία τους θα μας κάνει πιο συνειδητοποιημένους στα λάθη που διαπράττουμε κατά την άσκηση του επαγγέλματός μας, ώστε να προλάβουμε προβλήματα ή όπου δεν είναι δυνατόν να περιορίσουμε τη βαρύτητα αυτών. Επιπλέον, η καλύτερη γνώση της παθολογίας τους θα βοηθήσει στην άμεση διάγνωση των πρώιμων συμπτωμάτων τους, πριν αυτά πάρουν σοβαρές και μη αναστρέψιμες διαστάσεις. Μέσα από την παθολογία του κάθε συστήματος του σώματός μας θα αντιληφθούμε πόσο άρρηκτα αυτά είναι συνδεδεμένα στην υγεία και στην ασθένεια.

 

Στην έρευνα του 2021 μελετήσαμε κάποιους προδιαθεσικούς παράγοντες που συσχετίζονται με τα προβλήματα υγείας.

 

Στη μελέτη μας το 54,8% των Ελλήνων οδοντιάτρων είχαν κάποιο επαγγελματικό πρόβλημα και μάλιστα το 32,8% περισσότερες από μια φορές.

 

Γενικά τα επαγγελματικά προβλήματα των οδοντιάτρων κατηγοριοποιούνται ως εξής:
Mυοσκελετικές επιπλοκές οι οποίες έχουν άμεση σχέση με το οδοντιατρικό επάγγελμα, τη στάση αλλά και κινήσεις που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο βλάβης και παραμόρφωσης του σώματος, κιρσών κ.λπ..

 

Οφθαλμικά προβλήματα: Η οδοντιατρική εργασία, λόγω της εγγύτητας των οφθαλμών με τους οδοντικούς ιστούς και άλλα σκληρά υλικά που τροχιζόμενα εκτινάσσονται, σχετίζεται συχνά με οφθαλμικούς τραυματισμούς. Επίσης, η έκθεση σε διάφορες μολυσματικές ή πτητικές χημικές ουσίες και η έκθεση σε έντονο και σε κάποιες περιπτώσεις λανθασμένο φωτισμό έχει βλαπτικά αποτελέσματα στην όραση και τον οφθαλμό.

 

Μόλυνση: Με άμεσο ή έμμεσο τρόπο καθώς και με αερολύματα μπορεί να γίνει μετάδοση HIV, HBV, HBC, βακτηριακών λοιμώξεων, σύφιλης και φυματίωσης. Η κατανόηση της σημασίας των επιφανειών, σε συνδυασμό με την ορθή γνώση της χρήσης των PPE και των διαδικασιών αποστείρωσης και απολύμανσης δίνει ένα ασφαλέστερο ιατρείο για τους θεράποντες και τους ασθενείς.

 

Δηλητηρίαση από ουσίες: Έχει αποδειχθεί ότι η έκθεση σε υψηλές δόσεις ατμών υδραργύρου μπορεί να οδηγήσει σε βιολογικές και νευρολογικές βλάβες.
Άλλες τοξικές ουσίες είναι το μονομερές ακρυλικής ρητίνης που μπορεί να προκαλέσει αλλεργική αντίδραση, υπερευαισθησία, ασθματικές αντιδράσεις και τοπικό ερεθισμό στον βλεννογόνο και στο δέρμα.

 

Ψυχολογικοί κίνδυνοι: Το άγχος και το stress είναι η κύρια ψυχολογική κατάσταση που εμφανίζεται στο οδοντιατρικό επάγγελμα. Πολλές μελέτες δείχνουν ότι οι οδοντίατροι αντιλαμβάνονται το επάγγελμά τους ως πιο αγχωτικό από άλλες δουλειές.

 

Τραυματισμοί-Δερματίτιδα-Αλλεργικές αντιδράσεις: Οι τραυματισμοί από αιχμηρά αντικείμενα κατά την άσκηση του οδοντιατρικού επαγγέλματος αποτελούν σημαντικό κίνδυνο για λοίμωξη από HBV, HCV, HIV. Τα γάντια τα οποία περιέχουν λατέξ είναι οι κύριες αιτίες του αλλεργικού ερεθισμού του δέρματος. Υπάρχουν όμως και άλλα οδοντιατρικά υλικά, όπως απορρυπαντικά, λιπαντικά έλαια, διαλύτες και χημικές ουσίες επεξεργασίας ακτινογραφικών πλακιδίων πού μπορούν να οδηγήσουν σε αλλεργική δερματική αντίδραση.

 

Ηχορύπανση: Ο επαγγελματικός θόρυβος ορίζεται ως ο τυχόν ανεπιθύμητος ήχος που παράγεται σε περιβάλλοντα εργασίας. Εκτός από προβλήματα που δημιουργούν στην ακοή, άλλα αρνητικά συμπτώματα σχετιζόμενα με την έκθεση στον θόρυβο είναι προβλήματα ύπνου, κόπωση, πονοκέφαλος, ερεθισμός, δυσαρέσκεια στη ζωή, υπερτασικές καρδιακές παθήσεις και εμβοές.
Ιοντίζουσες ακτινοβολίες: Η χρήση ακτινογραφικών μηχανημάτων στο οδοντιατρείο για λήψη ακτινογραφιών, ιδιαίτερα οι συσκευές υπολογιστικής τομογραφίας κωνικής δέσμης (Cone-beam computed tomography – CBCT), δημιουργούν κινδύνους από την ιοντίζουσα ακτινοβολία.

 

Προβλήματα με το καρδιαγγειακό: Η στεφανιαία νόσος είναι η κύρια αιτία θανάτου και ιδιαίτερα το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Ειδικά στον οδοντίατρο το πρόβλημα του κυκλοφορικού που σχετίζεται με την καθήμενη και στατική θέση του οδοντιάτρου είναι η θρόμβωση των κάτω άκρων.

Μυοσκελετικά προβλήματα

Υπάρχει μεγάλη συχνότητα εμφάνισης μυοσκελετικών προβλημάτων (ΜΣΠ) στην άκρα χείρα και δάκτυλα ιδιαίτερα σε ενδοδοντιστές, περιοδοντολόγους και χειρουργούς. Στην έρευνά μας η ενδοδοντία πράγματι ενοχοποιήθηκε σαν 1η αιτία πρόκλησης ΜΣΠ με 34,7%, με 2η την προσθετική με 26,5% και 3η την εξακτική με 19,5%.

Η σκυφτή θέση εργασίας και ιδιαίτερα για μεγάλη χρονική διάρκεια είναι προδιαθεσικός παράγων του αυχενικού συνδρόμου, πόνου και θορύβων από τον αυχένα και σε κάποιες περιπτώσεις κύφωσης. Η ανάγκη ελαχιστοποίησης των κινήσεων του σώματος και της καταπόνησης του μυοσκελετικού συστήματος του οδοντιάτρου έχουν καθιερώσει σαν πλέον ιδεώδη στάση τη θέση 12, με άμεση όραση στις παρειακές των προσθίων, με περιστροφή της κεφαλής για τις παρειακές επιφάνειες και έμμεση όραση για όλες τις υπόλοιπες. Γενικά οι θέσεις από τις 11 έως την 1η ώρα επιτρέπουν ορισμένες από τις πιο ουδέτερες στάσεις στο σώμα του οδοντιάτρου και θα πρέπει ο σύγχρονος οδοντίατρος να εξοικειωθεί.

Το 45,5% των Ελλήνων οδοντιάτρων έχουν μόνο ένα διάλειμμα για το μεσημεριανό γεύμα, το 22,7% περισσότερα μεν αλλά όχι προγραμματισμένα και το 4,7% κανένα διάλειμμα. Σε μελέτη των R. Al. Gaowgzeh et al το 57% των οδοντιάτρων έχει διαλείμματα κατά την περίοδο εργασίας τους.

Απουσία λόγω προβλήματος υγείας

 Tο 47,9% είχαν σύντομη απουσία λόγω επαγγελματικών προβλημάτων και το 4,2% απουσίασαν άνω των 2 μηνών. Τα προβλήματα υγείας και ιδιαίτερα αυτά που μας κρατούν μακριά από την εργασία μας αποκτούν ακόμη μεγαλύτερη σημασία, μια και όπως φάνηκε από την έρευνά μας του 201521 ακόμη και οι διακοπές μας συχνά μας κοστίζουν όχι μόνο στην έλλειψη εσόδων αλλά και στην απώλεια των ασθενών μας.

Στη μελέτη μας βρήκαμε ότι το 27,9% είχαν κάποιο οφθαλμικό πρόβλημα. Η οδοντιατρική εργασία, λόγω της εγγύτητας των οφθαλμών με το αντικείμενο εργασίας, μπορεί να αποτελέσει πηγή οφθαλμικών τραυματισμών που σχετίζονται με τον τροχισμό σκληρών και συχνά μολυσμένων υλικών, την πιθανότητα έκθεσης σε μολυσματικές και χημικές ουσίες αλλά και την έκθεση σε έντονο και σε κάποιες περιπτώσεις βλαπτικό φωτισμό.

Διαβάστε αναλυτικά την έρευνα εδώ.