Υπάρχει ωράριο λειτουργίας στo Οδοντιατρικό επάγγελμα;

Στην τέταρτη κατά σειρά έρευνα που πραγματοποιήσαμε για λογαριασμό του «ΟΒ», η οποία διεξήχθη μέσω της προσφιλούς πλέον στους αναγνώστες μας, ηλεκτρονικής πλατφόρμας, προσπαθήσαμε να χαρτογραφήσουμε το ωράριο εργασίας των οδοντιάτρων μεσούσης της κρίσης και το κατά πόσο οι παράμετροι που σχετίζονται με το ωράριο εργασίας επιδρούν στην ικανοποίηση των οδοντιάτρων από το επάγγελμά τους. Η συλλογή των ερωτηματολογίων ολοκληρώθηκε στις 20/5/17 (> 200) και στις γραμμές που ακολουθούν θα έχετε τη δυνατότητα να διαβάσετε τα πολύ ενδιαφέροντα πορίσματα της έρευνάς μας.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνάς μας, ο οδοντίατρος στην Ελλάδα, αν και συνήθως αυτοαπασχολούμενος  ελεύθερος επαγγελματίας, εμφανίζεται με βάση την πλειονότητα των απαντήσεων (79,6%) να έχει  σε γενικές γραμμές σταθερό ωράριο εργασίας. Ωστόσο,  το 72,1%  των ερωτηθέντων, δηλώνει ότι κάποιες φορές το παραβιάζει, αφήνοντας «ανοιχτή» την πόρτα στην ελαστικοποίηση του ωραρίου του. Αυτό είναι πλέον δεδομένο και στους ασθενείς μας, με τις γνωστές επιπτώσεις…

 

Το Οδοντιατρικό επάγγελμα είναι απαιτητικό και απαιτεί την αφοσίωση του οδοντιάτρου.
Στην Αμερική ο οδοντίατρος ( Wealthy Dentist survey ) δουλεύει κατά μέσο όρο 35 ώρες την εβδομάδα, με εκπληκτική οικονομική απόδοση της εργασίας του. Το σύστημα βέβαια στην Αμερική είναι corporate σε μεγάλο βαθμό. Έτσι, από το 10% (corporate) το 2012, το 2018 θα φθάσει το 16% με προοπτική το 50% το 2020. Αυτό σημαίνει ότι ο οδοντίατρος είναι συχνά υπάλληλος  και απασχολείται συγκεκριμένες ώρες. Στην Ελλάδα όμως, ο οδοντίατρος είναι αυτοαπασχολούμενος στην πλειοψηφία των περιπτώσεων και ιδιοκτήτης του ιατρείου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, οι ώρες εργασίας του να καθορίζονται και από τους ασθενείς.

 

Γενικά, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε την πολύπλευρη μορφή του οδοντιατρικού επαγγέλματος. Το πρώτο επίπεδο είναι η θεραπεία των ασθενών που απαιτεί συχνά και την σχετική προετοιμασία του θεράποντος με διάβασμα, μελέτη του περιστατικού, αλλά και προετοιμασία του χώρου και του εξοπλισμού.

 

Το δεύτερο επίπεδο είναι η ενασχόληση με  το ιατρείο, την οργάνωση των ασθενών, του προσωπικού και φυσικά των υλικών.

 

Το τρίτο αόρατο κομμάτι είναι ο χρόνος που ο οδοντίατρος δαπανά για συνεχιζόμενη εκπαίδευσή του που απορροφά μεγάλο μέρος του διαθέσιμου χρόνου του.  Ο χρόνος αυτό αφορά στην παρακολούθηση συνεδρίων, hands on courses  αλλά  και την ενημέρωσή του μέσω επιστημονικών περιοδικών, videos, online courses. Σε αυτό συνέβαλε και η αύξηση του αριθμού των οδοντιάτρων, με αποτέλεσμα την αύξηση του ανταγωνισμού. Από την άλλη πλευρά, η οικονομική κατάσταση των ασθενών τους έκανε πολύ πιο κριτικούς στην επιλογή του θεράποντα και του σχεδίου θεραπείας. Επιπλέον, το τελευταίο διάστημα αρχίζει να διαφαίνεται και μια προσπάθεια οργάνωσης και συστηματοποίησης του πλαισίου συνεχιζόμενης εκπαίδευσης μέσω της μοριοδότησης των επιστημονικών εκδηλώσεων και της συνακόλουθης συλλογής ενός ορίου μορίων από τους οδοντιάτρους που θα εγγυώνται την κλινική τους επάρκεια.

 

Στο ελληνικό μοντέλο του ιδιωτικού ιατρείου,  όλες αυτές οι υποχρεώσεις αναπόφευκτα «βαραίνουν» τον οδοντίατρο μια και αυτός είναι ο υπεύθυνος για τη λειτουργία του ιατρείου, τη θεραπεία των ασθενών, αλλά και την επαγγελματική του συνεχή ενημέρωση.  Κατά συνέπεια, ο Έλληνας οδοντίατρος δουλεύει περισσότερο  με το 40,6% των ερωτηθέντων  να απασχολούνται άνω των 40 ωρών και το 36,6% ελαφρά κάτω από 40 ώρες  με ένα πρωινό η απόγευμα κενό. Το 13,9% απασχολείται κάτω των 40 ωρών με 1 ημέρα κενή και το 7,9% μόνον 30 ώρες.

 

Στην Ελλάδα της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης και ύφεσης, η ποιότητα των οδοντιατρικών περιστατικών που ζητούν οι ασθενείς, συρρικνώθηκε  ακολουθώντας την πτωτική πορεία του διαθέσιμου εισοδήματός τους. Ο μέσος οδοντίατρος θα πρέπει να δουλεύει πλέον περισσότερο για να κερδίζει τα ίδια χρήματα,  αν και στις περισσότερες περιπτώσεις η αύξηση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας δεν συνοδεύεται και από ανάλογη αύξηση του εισοδήματος. Έτσι αν και σε ποσοστό 46% ο Έλληνας οδοντίατρος έχει ως μοναδικό κίνητρο της ελαστικοποίησης του ωραρίου του τον όρκο του Ιπποκράτη, το 30,5%  των ερωτηθέντων παραδέχονται ότι η ελαστικοποίηση του ωραρίου δεν αποτελεί δική τους επιλογή, αλλά τους επιβάλλεται και μάλιστα από τους σύγχρονους ρυθμούς ζωής των ασθενών. Βέβαια η ελαστικοποίηση είναι ένα γνώρισμα που συνδέεται με τον ιδιωτικό – solo χαρακτήρα των περισσότερων οδοντιατρείων στην χώρα μας.  Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οδοντίατρος να έχει σοβαρό κίνητρο ώστε να προσαρμόζει τη λειτουργία του οδοντιατρείου σύμφωνα με τις ανάγκες των ασθενών του, και όχι να τηρεί ένα άκαμπτο ωράριο, όπως συμβαίνει σε περιπτώσεις άλλου τύπου επιχειρήσεων. Πάντως,  επιβεβαιώνεται η διαπίστωση του Center of Advanced Dental Study (USA) ότι το οδοντιατρικό επάγγελμα είναι «ανθεκτικό» στις κρίσεις και στην οικονομική ύφεση.

 

Ένα αγγλικό γνωμικό περιγράφει την ζωή του ανθρώπου σαν ένα μπουκάλι. Γεμίζοντας το μπουκάλι (τη ζωή μας ) πρέπει πρώτα να βάλουμε τις μεγάλες πέτρες που είναι ο προσωπικός μας χρόνος, ασχολίες και ανάγκες. Κατά δεύτερο βάζουμε τις μικρές πέτρες που είναι η οικογένεια μας και κατόπιν οι φίλοι μας. Ο, τι μείνει στο τέλος το γεμίζουμε με νερό που αντιπροσωπεύει την εργασία μας. Η ελαστικοποίηση ισοδυναμεί με το να γεμίσουμε το μπουκάλι με νερό με αποτέλεσμα να μην αφήσουμε χώρο για τις μεγάλες και τις μικρές «πέτρες».

 

Έτσι μπορεί λόγω των συνθηκών να επιβάλλεται η ελαστικοποίηση του ωραρίου (όπως και σε άλλους κλάδους με την εργασία τις Κυριακές),  όμως η πλειοψηφία των συμμετεχόντων  46,2%, αντιλαμβάνεται αρνητικά αυτή τη νέα επιβληθείσα εργασιακή πραγματικότητα,  γιατί μειώνει τον προσωπικό τους χρόνο. Το 20,6% των οδοντιάτρων που συμμετείχαν στην έρευνά μας είναι ουδέτεροι ως προς την ελαστικοποίηση του ωραρίου, ενώ είναι αξιοσημείωτο ότι το 30,2% των ερωτηθέντων  δηλώνουν ικανοποιημένοι από την ελαστικοποίηση του ωραρίου, γιατί τους βοηθά επαγγελματικά, φέρνοντας περισσότερο εισόδημα κα ασθενείς. Αυτή η διαφαινόμενη αποδοχή της τόσο συχνής παραβίασης του ωραρίου σχετίζεται και με την ανάγκη του μέσου οδοντιάτρου να αντιμετωπίσει σε κάποιες φάσεις του επαγγέλματός του τις πολύ αυξημένες δαπάνες λειτουργίας του ιατρείου, που ξεκινούν από  την ακριβή εκπαίδευση, τον εξοπλισμό και ανανέωση αυτού, αλλά και τις δύσκολές οικονομικές συνθήκες που αντιμετωπίζουμε στη χώρα μας.

 

Με την γενικευμένη και καθιερωμένη λοιπόν ελαστικοποίηση του ωραρίου, είναι λογικό το μεγάλο ποσοστό, 84,4% των ερωτηθέντων, που δηλώνουν ότι τα περισσότερα εκτός ωραρίου περιστατικά  αφορούν στην κανονική περίοδο λειτουργίας του οδοντιατρείου και μόλις το 14, 6%  των οδοντιάτρων που συμμετείχαν στην έρευνα δηλώνουν ότι τα περιστατικά εκτός  ωραρίου είναι κάτι που συμβαίνει κυρίως όταν εργάζονται κατά την περίοδο των διακοπών τους.

 

Παρά τα όποια προβλήματα, το οδοντιατρικό επάγγελμα είναι διεθνώς ένα από τα κορυφαία επαγγέλματα σε όρους κοινωνικής αποδοχής, αλλά ταυτόχρονα απολαμβάνει(και αυτό είναι το σημαντικότερο)υψηλής αποδοχής και από τους ίδιους τους οδοντιάτρους.  Η ελληνική περίπτωση δεν ξεφεύγει από τον γενικό αυτό κανόνα, καθώς το 94% των συμμετεχόντων στην έρευνα δηλώνουν ευχαριστημένοι με το οδοντιατρικό επάγγελμα. Ωστόσο, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε στην χώρα μας έχουν επηρεάσει σε κάποιο βαθμό τους οδοντιάτρους, οι οποίοι  αν και σε ποσοστό 67,8%  δηλώνουν ευχαριστημένοι με το επάγγελμά τους, εκτιμούν ότι σε κάποια άλλη χώρα θα είχαν καλύτερη προοπτική, τάση που φαίνεται και από την μετανάστευση πολλών Ελλήνων οδοντιάτρων σε χώρες του εξωτερικού.

 

Στο ερώτημα αν παραβιάζετε το ωράριό σας στην περίοδο της κρίσης, το 42,3 %  των ερωτηθέντων απάντησε ότι η ελαστικοποίηση του ωραρίου είναι συχνότερη τα τελευταία χρόνια,  γεγονός που συμβάλλει στην αύξηση του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας, άρα και του τζίρου.

 

Συμπερασματικά, η ελαστικοποίηση του ωραρίου είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα του οδοντιάτρου στη βελτίωση της επαγγελματικής και οικονομικής του θέσης, αλλά θέλει προσοχή στην διαφύλαξη κάποιων ορίων και αποφυγή υπερβολών. Όπως περιγράφεται και στο βιβλίο  «Choosing the right Practice location» η ελαστικοποίηση είναι από τα βασικά πλεονεκτήματα της αυτονομίας που παρέχει το ιδιωτικό ιατρείο, χρησιμότατο εργαλείο για την σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.

 

Αν και  οι εταιρείες παροχής οδοντιατρικών υπηρεσιών ήδη από το 2001 και μετά έφθασαν τις 89 (στοιχεία ΟΣΑ στην Αττική) μακράν υπολείπονται από τα διεθνή ποσοστά, καθώς τα φυσικά πρόσωπα με απλή άδεια ανέρχονται στα 3.413, με κοινή άδεια  στα 136 και ξεχωριστές άδειες στα223, ενώ υπάρχουν μόλις 2 πολύ-οδοντιατρεία. Το Dental economics (vol. 107, issue 6) σε έρευνα μεταξύ corporate και private καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα μεγάλα όπλα των ιδιωτικών οδοντιατρείων στον ανελέητο ανταγωνισμό από το marketing, τις ελκυστικές τιμές και προγράμματα του corporate  είναι  η παροχή υπηρεσιών υψηλού επιπέδου με κέντρο τον ασθενή(patient driven) και συνεπώς η προσαρμογή του ωραρίου στις ανάγκες του