Δημήτριος Σπυροπούλος,
Δικηγόρος Αθηνών, Ιδρυτικός Εταίρος της δικηγορικής εταιρείας «Εύνομος» (Σπυρόπουλος – Παυλίδου και συνεργάτες Δικηγορική Εταιρεία), τηλ. 216-070-4470, www.evnomos.gr, info@evnomos.gr
Το νομικό πλαίσιο για τα προγράμματα παροχής οδοντιατρικής φροντίδας
Με αφορμή τον χειρισμό υπόθεσης οδοντιάτρου, θα θέλαμε να θέσουμε δημοσίως τις παρατηρήσεις μας και τους προβληματισμούς μας, αναφορικά με τα προγράμματα προληπτικής οδοντιατρικής τών ανηλίκων, υπό το πρίσμα τών διατάξεων τού Κώδικα Οδοντιατρικής Δεοντολογίας [εφεξής, χάριν συντομίας Κ.Ο.Δ., Π.Δ. 39/2009 ΦΕΚ Α΄.55/1-4-2009].
Ειδικότερα, το άρθρο 33 του Κ.Ο.Δ. ορίζει τα εξής: «Επιτρέπεται η παροχή οδοντιατρικής φροντίδας, η συγκέντρωση επιστημονικών στοιχείων, καθώς και η υλοποίηση των προγραμμάτων προληπτικής οδοντιατρικής, ή άλλων προγραμμάτων κοινωνικού, ή φιλανθρωπικού χαρακτήρα από οδοντιατρικούς, ή άλλους φορείς του δημόσιου, ή του ιδιωτικού τομέα, μετά από έγγραφη έγκριση του οικείου τοπικού οδοντιατρικού συλλόγου, στην οποίαν ορίζεται ο χώρος, ο χρόνος και ο τρόπος παροχής αυτών των υπηρεσιών».
Η παραπάνω διάταξη κάνει σαφέστατα λόγο για «παροχή οδοντιατρικής φροντίδας» και «παροχή οδοντιατρικών υπηρεσιών» και αποσκοπεί, όπως αναφέρει ρητώς, στην διοργάνωση και υλοποίηση προγραμμάτων προληπτικής οδοντιατρικής, προκειμένου να πληροφορηθούν οι πολίτες την σπουδαιότητα της στοματικής υγείας και να ενημερωθούν επισταμένως για την φροντίδα του στόματος, το οποίο, ως γνωστόν, αποτελεί «πύλη εισόδου» πολλών μικροβίων, τα οποία πολλαπλασιάζονται, εάν ο πολίτης δεν έχει λάβει κατάλληλες οδηγίες, για τον καθαρισμό της στοματικής κοιλότητας, από τους κατεξοχήν ειδικούς, δηλαδή τους οδοντιάτρους.
Επιστημονικές μελέτες των ιδίων των οδοντιάτρων καταδεικνύουν το «οδοντιατρικό άγχος», τον «οδοντιατρικό φόβο» ή την «οδοντιατρική φοβία», η οποία διακατέχει τον οδοντιατρικό ασθενή, στην λήψη της απόφασής του, να επισκεφθεί τον οδοντίατρο. Στις μελέτες αυτές υπογραμμίζεται ο σημαντικός ρόλος τού οδοντιάτρου, στην κατεύθυνση τής ψυχολογικής υποστήριξης τού οδοντιατρικού ασθενούς, προκειμένου ο τελευταίος να ξεπεράσει τις φοβίες του και να αντιληφθεί την χρησιμότητα της φροντίδας τής στοματικής του υγείας, σε συνάρτηση και σε σχέση με την γενικότερη υγεία του.[1] Επιπλέον, αναδεικνύεται η συμβολή του οδοντιάτρου, στην καλλιέργεια εμπιστοσύνης στον ασθενή και στην κάμψη οποιουδήποτε δισταγμού του, κατά την επίσκεψή του στο οδοντιατρείο.
Τα προγράμματα οδοντιατρικής φροντίδας έχουν ως σκοπό την εξοικείωση του εν δυνάμει οδοντιατρικού ασθενούς, με το περιβάλλον του οδοντιατρείου και την ενημέρωσή του για τα θέματα στοματικής υγείας.
Μια ιδιαίτερη κατηγορία ασθενών με έκδηλο και έντονο τον φόβο για τον οδοντίατρο, είναι, με βάση επιστημονικές μελέτες, τα παιδιά.[2] Αναφορικά με αυτή την κατηγορία, έχει υποστηριχθεί ότι η «σχετιζόμενη με τη στοματική υγεία ποιότητα ζωής παιδιών προσχολικής ηλικίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ποιότητα ζωής του παιδιού και αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα του παιδιού».[3]
Το έννομο αγαθό της υγείας και η νομική του κατοχύρωση
Η θεσμική θωράκιση του εννόμου αγαθού τής υγείας εμφανίζεται σε δύο συνταγματικές διατάξεις και συγκεκριμένα, στα άρθρα 5 παρ. 5 και 21 παρ. 3 του Συντάγματος. Κατά την θεωρία, στην πρώτη εξ αυτών κατοχυρώνεται το ατομικό δικαίωμα στην υγεία, ενώ, στην δεύτερη το κοινωνικό δικαίωμα στην υγεία, το οποίο συνίσταται επί της αρχής, στην υποχρέωση, εκ μέρους του κράτους, λήψεως όλων των κατάλληλων μέτρων προς προστασία της υγείας, προληπτικών και κατασταλτικών.[4]
Διατάξεις για την προστασία της υγείας έχουν θεσπιστεί, επίσης, και σε διεθνείς συνθήκες. Το δικαίωμα στην υγεία κατοχυρώνεται στο άρθρο 25 της Οικουμενικής Διακήρυξης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Το άρθρο 35 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναφέρεται σε πρόσβαση του ατόμου, στην πρόληψη σε θέματα υγείας. Η δημόσια υγεία αποτελεί για το άτομο, ύψιστο και στοιχειώδες αγαθό σε μια οργανωμένη κοινωνία.
Οι οδοντιατρικοί σύλλογοι ως φορείς προαγωγής της στοματικής υγείας
Η διάταξη του άρθρου 33 του Κ.Ο.Δ. αναδεικνύει τους οδοντιατρικούς συλλόγους, σε φορείς έγκρισης των προγραμμάτων στοματικής υγείας και τους προσδίδει ουσιαστικό και ενεργό ρόλο στην πολιτική πρόληψης.
Αποτελεί υποχρέωση λοιπόν, των οδοντιατρικών συλλόγων, να διοργανώνουν προγράμματα οδοντιατρικής φροντίδας, με την συμμετοχή όλων των οδοντιάτρων, ή όσων επιθυμούν να συμμετάσχουν σε αυτά.
Η εκτέλεση αυτών των προγραμμάτων, πέραν του θεωρητικού τους σκέλους, δηλαδή τής επίσκεψης οδοντιάτρων σε σχολεία, πρέπει να συνοδεύεται και από την επίσκεψη των μαθητών στο οδοντιατρείο, προκειμένου να υφίσταται η απαραίτητη εξοικείωση τών εν δυνάμει ανηλίκων ασθενών, με το περιβάλλον τού οδοντιατρείου, ιδίως δε, με την οδοντιατρική κλίνη.
Πλην όμως, στην πράξη θεωρείται -απολύτως εσφαλμένως- από κάποιους οδοντιατρικούς συλλόγους, η χορήγηση αδείας για επίσκεψη στο οδοντιατρείο, ιδίως μαθητών, ως διαφήμιση των οδοντιάτρων, με αποτέλεσμα να απαγορεύουν οδοντιατρικοί σύλλογοι, την εκτέλεση αυτών των αναγκαίων προγραμμάτων στα οδοντιατρεία και να επιτρέπουν μόνο την επίσκεψη τών οδοντιάτρων στα σχολεία, τα οποία εκδηλώνουν ενδιαφέρον για τέτοια προγράμματα.
Η στοματική υγεία υπερτερεί της επακόλουθης προβολής του οδοντιάτρου
Η εσφαλμένη αντίληψη των μελών των διοικητικών συμβουλίων των οδοντιατρικών συλλόγων, ότι αποτελεί διαφήμιση η επίσκεψη μαθητών σε οδοντιατρεία, για την εκτέλεση προγραμμάτων στοματικής υγείας, αποκλείει τους μαθητές και άλλες κατηγορίες πολιτών, από την πρόσβαση στα προγράμματα οδοντιατρικής φροντίδας, που έχουν σκοπό, να εξαλείψουν την οδοντιατρική φοβία, και να ενεργοποιήσουν και ενθαρρύνουν τους πολίτες, στην προσέγγισή τους με τον οδοντίατρο.
Κοντολογίς, θεωρείται από κάποιους οδοντιατρικούς συλλόγους, απαγορευμένη διαφήμιση, η μετάβαση μαθητών στο οδοντιατρείο, για την συμμετοχή τους σε πρόγραμμα οδοντιατρικής φροντίδας και δεν θεωρείται διαφήμιση η μετάβαση των οδοντιάτρων στα σχολεία, με σκοπό την ενημέρωση των μαθητών για την στοματική υγεία [!].
Διαπιστώνεται λοιπόν, ότι, η απολύτως εσφαλμένη αντίληψη κάποιων οδοντιατρικών συλλόγων περί διαφήμισης, προκαλεί δυσλειτουργία στα προγράμματα στοματικής υγείας, υπό την έννοια ότι τα προγράμματα αυτά δεν εκτελούνται, κατά τον ορθό και ενδεδειγμένο επιστημονικό τρόπο, δηλαδή στον φυσικό χώρο τών οδοντιάτρων, που είναι το οδοντιατρείο τους.
Η πλημμελής εφαρμογή του Κώδικα Οδοντιατρικής Δεοντολογίας, οφειλόμενη εν πολλοίς στην έλλειψη τού νομικού υποβάθρου τών μελών τών διοικητικών συμβουλίων τών οδοντιατρικών συλλόγων, έχει ως αποτέλεσμα πολλά αιτήματα, κυρίως ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων, για επίσκεψη μαθητών σε οδοντίατρο, να μην γίνονται δεκτά και να εγκρίνεται μόνο η επίσκεψη οδοντιάτρου στο σχολείο.
Είναι ξεκάθαρο ότι η βαρύτητα τού εννόμου αγαθού τής υγείας, υπερισχύει κραυγαλέα από την προβολή των οδοντιάτρων, ως αναγκαία συνέπεια της συμμετοχής τους σε τέτοια προγράμματα.
Εάν πραγματικά ετίθετο ζήτημα διαφήμισης των οδοντιάτρων, τότε δεν θα είχε υιοθετηθεί η εν λόγω διάταξη τού άρθρου 33 του Κ.Ο.Δ., ή θα έθετε περιορισμούς, ως προς την αποφυγή διαφήμισης των συμμετεχόντων οδοντιάτρων.
Ισχυρή η βούληση του νομοθέτη για τα προγράμματα στοματικής
Είναι, λοιπόν, προφανής η βούληση τού νομοθέτη, ο οποίος θέσπισε την συγκεκριμένη διάταξη του άρθρου 33 του Κ.Ο.Δ., γνωρίζοντας ότι, μέσα από τα προγράμματα αυτά, ενδέχεται να προβληθούν οι οδοντίατροι, που θα λάβουν μέρος, αλλά δεν έθεσε κανέναν περιορισμό, διότι στάθμισε το έννομο αγαθό τής στοματικής υγείας, το οποίο είναι μείζονος σημασίας για τους πολίτες, με την επακόλουθη διαφήμιση τών οδοντιάτρων, την οποία θεωρεί ήσσονος σημασίας και θέσπισε την διάταξη τού άρθρου 33 του ΚΟΔ, χωρίς να τον απασχολεί καθόλου η επακόλουθη προβολή των οδοντιάτρων.
Εξάλλου, ο ίδιος ο Πρόεδρος της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας αναφέρει, σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Περιοδικό «Οδοντιατρικό Βήμα», στην ερώτηση δημοσιογράφου αν οι οδοντίατροι είχαν ουσιαστικό όφελος από αυτό το πρόγραμμα, [εννοώντας το «DENTIST PASS»], επί λέξει, τα εξής: «Προφανώς τέτοιου είδους προγράμματα μπορεί να αυξήσουν την πρόσβαση στα ιατρεία μας, αλλά θέλω να τονίσω ότι το ουσιαστικό όφελος αφορά τη δημόσια υγεία. Σημασία έχει να ευαισθητοποιηθεί ο κόσμος για την αξία της στοματικής υγείας και της συστηματικής φροντίδας, άρα της τακτικής επίσκεψης στον οδοντίατρο και η Ελληνική Οδοντιατρική Ομοσπονδία, ειδικά απ’ το 2019 και μετά, κάνει σημαντικές προσπάθειες να ευαισθητοποιήσει τον πληθυσμό, με δράσεις, με καμπάνιες, εκδηλώσεις κτλ»[5].
Συμπερασματικά, θα λέγαμε ότι τα προγράμματα προληπτικής φροντίδας της στοματικής υγείας είναι αναγκαία για τους πολίτες και όσοι οδοντιατρικοί σύλλογοι διστάζουν, πρέπει να άρουν τις επιφυλάξεις τους, ως προς την ενδεχόμενη προβολή των οδοντιάτρων, οι οποίες δεν βρίσκουν έρεισμα στο νόμο και να αποτελέσουν τον συνδετικό κρίκο και όχι τροχοπέδη, για την ουσιαστική προαγωγή τής στοματικής υγείας των πολιτών, η οποία συντελείται πρωτίστως προς όφελος της δημόσιας υγείας και οδηγεί στον επονομαζόμενο επιστημονικά, «αλφαβητισμό υγείας».[6]
Discussion about this post