Cohort effect

Του Ηρακλή Καρκαζή, Αναπληρωτή Καθηγητή ΕΚΠΑ


Οδοντιατρικό Βήμα, Μάιος – Ιούνιος 2016

Εικόνες από ένα όνειρο. Μία σεκάνς. Μια προσωπική θέαση της «μικροϊστορίας» από απόσταση ασφαλείας. Mid-sixties στο κέντρο της πρωτεύουσας μιας Ελλάδας, που ακόμα έδενε τις πληγές της από τις συρράξεις και έψαχνε τη θέση της στον κόσμο. Πολιτικές ανακατατάξεις, διαδηλώσεις, αστυφιλία και μετανάστευση. Κατάφορτες αμαξοστοιχίες ξεριζωμού προς την πρωτεύουσα της Βαυαρίας, αλλά και μαγικές αφίξεις υπερωκεανίων από την εκείθεν του Ατλαντικού όχθη. Η μεταπολεμική Αθήνα αλλάζει με ραγδαίους ρυθμούς και η αστική πολυκατοικία αρχίζει να κυριαρχεί. Καινούργια μορφή κατακόρυφης κοινωνικής ώσμωσης από τα ισόγεια μέχρι τα ρετιρέ. Αιμορραγούσα επαρχία και ανατέλλουσα νεοαστική τάξη σε ρόλους ασύμμετρους. Η φενάκη μιας επερχόμενης ευημερίας, πλούσια σεναριακή τροφή και για τον προσφιλή μας ασπρόμαυρο κινηματογράφο. Η αμερικάνικη κουλτούρα εισβάλει ακάθεκτη επηρεάζοντας το life style της τότε άγουρης εφηβείας.

Όλα, ή σχεδόν όλα διαδραματίζονται εδώ. Μια συμπαγής αστική πόλη γύρω από το ιστορικό της κέντρο με τα ίχνη, τις μαρτυρίες και τη συμβολική αξία του αξεπέραστου πολιτισμού της. Σχολειά, πανεπιστήμια, φροντιστήρια, εκκλησίες, θέατρα και κινηματογράφοι, πάρκα και στάδια, όλα σε απόσταση αναπνοής, οριοθετούν την καθημερινότητα, συνοψίζουν τις αλήθειες της εποχής και συγκροτούν ως εμπειρίες κοινωνούμενες, τη συλλογική μας μνήμη. Εναργής η αίσθηση μιας συντηρητικής, πλην στιβαρής κοινωνικής συνοχής. Στο παρακμιακό και ζοφερό τοπίο του μεταμοντέρνου σήμερα, άθελά μας προβάλλονται ζωντανές και αναλλοίωτες οι εικόνες μιας άλλοτε σφριγηλής καθημερινότητας. Βαδίζουμε στις ίδιες διαδρομές βιώνοντας τραυματικές ανατροπές στο μνημονικό μας status quo. Ο ιστορικός χρόνος καλπάζει και φαίνεται να μας προσπερνά. Τίποτα δεν είναι ίδιο, όμως ο χαμένος παράδεισος ζει μέσα μας.

Γράφει ο Χρήστος Γιανναράς: Να υπάρχεις σημαίνει να ζεις συνειδητά την τραγική αντινομία του μέσα σου και του γύρω σου κόσμου.

Cohort effect. Επίδραση γενιάς (στην επιδημιολογία)
Χρήστος Γιανναράς. Πείνα και Δίψα. Εκδόσεις Γρηγόρη. 2005
F.Ansermet, P.Magistretti. Τα ίχνη της εμπειρίας. Παν. Εκδόσεις Κρήτης. Ηράκλειο. 2016