Τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται διεθνώς μια αυξημένη ζήτηση για υπηρεσίες
αισθητικής οδοντιατρικής, καθώς ο ρόλος ενός άρτιου αισθητικά χαμόγελου στην
κατάκτηση του προτύπου της ομορφιάς του προσώπου είναι αδιαμφισβήτητος.
Η βιομηχανία της ομορφιάς και η «κουλτούρα» της τελειότητας που προωθούνται
από τα social media, το φαινόμενο του «micro-celebrity» καθώς και η παντοκρατορία της εικόνας στην εποχή που διανύουμε, οδηγούν εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως στη διαρκή ενασχόληση με την εξωτερική τους εμφάνιση, προκειμένου να αγγίξουν τα τρέχοντα πρότυπα ομορφιάς, επιδεικνύοντας μηδενική ανοχή στις αποκλίσεις από το «αψεγάδιαστο».
Σε αυτό το πλαίσιο, το κοινό εμποτισμένο πλέον με τις αξίες της κίβδηλης τελειότητας, προσέρχεται στα οδοντιατρεία, αναζητώντας να διορθώσει ατέλειες ή ακόμη και να αποκτήσει εξ αρχής ένα ολοκαίνουριο χαμόγελο, συνηθέστερα που να προσομοιάζει στην αψεγάδιαστη οδοντοστοιχία κάποιου γνωστού αστέρα. Ποιες είναι όμως, οι ηθικές προκλήσεις που συνεπάγεται για τον επαγγελματία της στοματικής υγείας η εξειδίκευση και η δραστηριοποίηση στην αισθητική οδοντιατρική; Υπάρχουν όρια που πρέπει να τεθούν στις αισθητικές απαιτήσεις του ασθενούς και τι γίνεται με τις μη ρεαλιστικές προσδοκίες;
Τους προβληματισμούς αυτούς συζητάμε στις γραμμές που ακολουθούν με την Επικ. Καθηγήτρια Οδοντιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, κ. Χαρίκλεια Παξιμαδά και τον κ. Μίνωα Σταυριδάκη, Οδοντίατρο-Προσθετολόγο, αμφότεροι με μακρά εμπειρία στο πεδίο της αισθητικής οδοντιατρικής, οι οποίοι μέσα από τις απαντήσεις τους «ρίχνουν φως» στα βασικά ζητήματα που πραγματεύεται το παρόν άρθρο.
Χ. Παξιμαδά: Στον «βωμό της αισθητικής» δεν πρέπει να θυσιάζουμε υγιείς οδοντικούς ιστούς
Aν σας ζητούσα να κάνετε μια αποτίμηση των εξελίξεων στο πεδίο της Αισθητικής Οδοντιατρικής κατά την τελευταία δεκαετία, ποιες αλλαγές θα επισημαίνατε; Υπάρχουν κάποια «ορόσημα» που ξεχωρίζουν κι ενδεχομένως να εγκαινίασαν μια νέα σελίδα στην Αισθητική Οδοντιατρική;
Είναι αλήθεια ότι το χαμόγελο παίζει καθοριστικό ρόλο στην αισθητική του προσώπου. Τα δόντια ,σαν κύριο στοιχείο του χαμόγελου, συμμετέχουν δυναμικά τόσο στην αισθητική του χαμόγελου όσο και του προσώπου.
Η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την «τελειότητα της εικόνας». Στον δυτικό τουλάχιστον κόσμο, το πρότυπο της αισθητικής είναι ένα λευκό, φωτεινό, αψεγάδιαστο χαμόγελο.
Η «Αισθητική Οδοντιατρική» διαμορφώνεται από τις κοινωνικές σχέσεις, την ανάπτυξη ψυχολογικών θεωριών, που υποστηρίζουν ότι η εξωτερική εικόνα επηρεάζει την ψυχολογία των ατόμων, την καταναλωτική κοινωνία και την βιομηχανία ομορφιάς.
Η εξωτερική τελειότητα, στην σύγχρονη κοινωνία, είναι ‘επιτακτική ανάγκη’ και όχι πολυτέλεια. Η απόκτηση του τέλειου χαμόγελου τα τελευταία χρόνια είναι ζητούμενο όχι μόνον των νέων αλλά και ατόμων μέσης ή και τρίτης ηλικίας. Ένα ωραίο χαμόγελο θεωρείται το εισιτήριο για προσωπική επαγγελματική και κοινωνική επιτυχία. Τα τελευταία χρόνια, οι νέοι κυρίως άνθρωποι, αναζητούν την βελτίωση του χαμόγελού τους και σε χώρους εκτός των Οδοντιατρείων.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης κατακλύζονται από διαφημίσεις που παροτρύνουν: «αποκτήστε το τέλειο χαμόγελο χωρίς Οδοντίατρο». Παρέχονται, δυστυχώς,υπηρεσίες Οδοντιατρικής σε ινστιτούτα αισθητικής και κέντρα ομορφιάς, από άτομα που δεν είναι Οδοντίατροι, και επομένως δεν έχουν την ανάλογη εκπαίδευση, γνώση και κουλτούρα. Γίνονται παρεμβάσεις όχι μόνον στα δόντια, όπως Λεύκανση, αλλά και στους ιστούς που τα περιβάλλουν, κυρίως στα χείλια, από άτομα που δεν γνωρίζουν τους κανόνες της αισθητικής αυτής της περιοχής σχετικά με το σχήμα,το μέγεθος, τις αναλογίες άνω και κάτω χείλους, με αποτέλεσμα πολλές φορές παραμόρφωση και κακή αισθητική εικόνα.
Πιστεύω ότι, η Οδοντιατρική Ομοσπονδία θα πρέπει να λάβει μέτρα, ώστε να προστατεύσει τόσο τον κλάδο των Οδοντιάτρων αλλά κυρίως τα άτομα από τέτοιες ανεξέλεγκτες και δυνητικά επικίνδυνες παρεμβάσεις.
Μπορεί η φιλοσοφία της ελάχιστα επεμβατικής οδοντιατρικής να συμβαδίσει με την επίτευξη του μέγιστου αισθητικού αποτελέσματος;
Τα σύγχρονα υλικά πολυμερή και κεραμικά και οι τεχνικές σε συνδυασμό με την εξέλιξη των συγκολλητικών συστημάτων, επιτρέπουν στον Οδοντίατρο να παρέχει στους ασθενείς του αισθητικές αποκαταστάσεις και βελτίωση της εικόνας του χαμόγελου, με ελάχιστη αποκοπή οδοντικών ιστών και αποκαταστάσεις που έχουν πολύ καλή συμπεριφορά στον χρόνο. Μπορούμε να προτείνουμε σχέδια θεραπείας που ταιριάζουν στις απαιτήσεις αλλά και τις οικονομικές δυνατότητες του κάθε ασθενούς, χωρίς να υποβαθμίζεται το αισθητικό αποτέλεσμα.
Οι σύνθετες ρητίνες, είναι υλικά με πολύ καλές φυσικομηχανικές αλλά και οπτικές ιδιότητες που προσομοιάζουν στους φυσικούς οδοντικούς ιστούς. Οι τελευταίες μονοχρωματικές σύνθετες ρητίνες με ιδιότητα χαμαιλεοντισμού, είναι πολλά υποσχόμενα υλικά, διότι διασφαλίζουν ένα πολύ καλό αισθητικό αποτέλεσμα απαιτώντας λιγότερα κλινικά στάδια. Η κλινική συμπεριφορά και η μακροβιότητα άμεσων και έμμεσων πολυμερών αποκαταστάσεων είναι πολύ καλή ενώ απαιτεί την ελάχιστη αποκοπή ιστών, ακολουθώντας την αρχή «ελάχιστης παρέμβασης».
Γι αυτό προτείνονται αυτά τα υλικά ακόμα και για αποκατάσταση ολόκληρου του φραγμού, σε πρόσθια και οπίσθια δόντια, σε περιπτώσεις εκτεταμένων διαβρώσεων και αποτριβών.
Ποιο είναι το μελλοντικό “στοίχημα” στο πεδίο της Αισθητικής Οδοντιατρικής; Τι εξελίξεις να περιμένουμε στα επόμενα χρόνια;
Η συνεχής βελτίωση των υλικών αλλά και η εκπαίδευση των μελλοντικών Οδοντιάτρων στα καινούργια υλικά και τεχνικές θα βοηθήσουν στην παροχή καλύτερων οδοντιατρικών υπηρεσιών στο μέλλον. Αναγκαία επίσης είναι η ενημέρωση και εκπαίδευση των Οδοντιάτρων που εργάζονται ήδη σαν ελεύθεροι επαγγελματίες, μέσα από Συνέδρια, Πρακτικά και Κλινικά Σεμινάρια, ώστε να μπορέσουν να ακολουθήσουν τις εξελίξεις στον χώρο της Αισθητικής Οδοντιατρικής, και να ανταποκριθούν στις επιθυμίες των ασθενών τους. Έτσι, θα γίνουν καλύτεροι γιατροί και επαγγελματίες, ενισχύοντας τη δική τους αυτοπεποίθηση και παρέχοντας καλύτερη θεραπεία στους ασθενείς τους.
Γιατί ένα χαμόγελο ικανοποίησης του ασθενή είναι η καλύτερη ανταμοιβή για τον γιατρό του.
Ποια συμβουλή θα δίνατε στους φοιτητές σας που ως μελλοντικοί οδοντίατροι θα επιλέξουν να ασχοληθούν με την Αισθητική Οδοντιατρική;
Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε, σαν Οδοντίατροι, είναι ότι καμία οδοντιατρική αποκατάσταση, δεν διαρκεί για πάντα. Όσο πιο νέο είναι το άτομο που καλούμαστε να θεραπεύσουμε, τόσο πιο συντηρητικό πρέπει να είναι το σχέδιο θεραπείας που θα του προτείνουμε, σχετικά με την αποκοπή οδοντικών ιστών, ώστε στο μέλλον να μπορούμε να του παρέχουμε και άλλα θεραπευτικά σχήματα. Δυστυχώς, η αδαμαντίνη δεν αντικαθίσταται από τον οργανισμό μας. Στον “βωμό της αισθητικής” δεν πρέπει να θυσιάζουμε υγιείς οδοντικούς ιστούς.
Επίσης η παρακολούθηση Συνεδρίων είναι επιτακτική ανάγκη και υποχρέωση των Οδοντιάτρων, ώστε να παρέχουν σύγχρονη Οδοντιατρική για το καλό το δικό τους και των ασθενών τους.
Μ. Σταυριδάκης: Αυτό που πρέπει να εξηγήσουμε στον ασθενή είναι ότι αν δεν υπάρχει η σωστή προσέγγιση σε θέματα Παθολογίας και Λειτουργίας, οι όποιες «αισθητικές» αποκαταστάσεις γίνουν, θα έχουν αρκετά αμφίβολη πρόγνωση σε βάθος χρόνου
Ο αριθμός των ανθρώπων που ενδιαφέρονται για τη βελτίωση της αισθητικής εικόνας του χαμόγελου τους διαρκώς αυξάνεται. Αποκτά τελικά, η Αισθητική Οδοντιατρική ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο στη ζωή μας;
Η Αισθητική αποκτά ολοένα πιο σημαντικό ρόλο στη ζωή μας, σε πάρα πολλούς τομείς. Η Πλαστική Χειρουργική έχει κάνει αισθητή την παρουσία της εδώ και πολλές δεκαετίες. Η Αισθητική Δερματολογία εξελίσσεται αλματωδώς και εφαρμογές της συναντιόνται πλέον κι εκτός ιατρείων σε ινστιτούτα Αισθητικής. Διατροφολόγοι και γυμναστές υπόσχονται βελτίωση της υγείας, αν κι οι ενδιαφερόμενοι έχουν μάλλον στο μυαλό τους την αισθητική βελτίωση. Είναι μάλλον αδύνατον η Οδοντιατρική να μείνει εκτός. Γεγονός είναι ότι στόχος των οδοντιάτρων ήταν, είναι και θα είναι πάντα να παρέχουν αισθητικές «αόρατες» αποκαταστάσεις που δεν ξεχωρίζουν από τα παρακείμενα φυσικά δόντια. Δεν μπορώ να φανταστώ κάποιον οδοντίατρο που σκόπιμα θέλει να φτιάχνει αντιαισθητικές αποκαταστάσεις, πόσο μάλλον ασθενή που να δέχεται ακαλαίσθητες αποκαταστάσεις στο στόμα του. Αυτό που αλλάζει τα τελευταία χρόνια είναι ότι οι ασθενείς σκόπιμα επιζητούν «αισθητικές παρεμβάσεις» σε υγιή δόντια με «μικρά» ή ακόμη και «καθόλου» αισθητικά προβλήματα, προκειμένου να επιτύχουν ένα συγκεκριμένο αισθητικό αποτέλεσμα που επιζητούν ή ακόμα προσέρχονται σε οδοντιάτρους για αισθητικές παρεμβάσεις στο πρόσωπο με ενέσιμα υλικά, κάτι που απασχόλησε σχετικά πρόσφατα και τους νομοθέτες. Το μόνο σίγουρο είναι ό, τι η Αισθητική Οδοντιατρική θα απασχολεί συνεχώς όλο και περισσότερο τους σύγχρονους οδοντιάτρους.
Έχοντας μια μακρά εμπειρία στο χώρο της Αισθητικής Οδοντιατρικής, θα θέλαμε να μοιραστείτε μαζί μας τις βασικές προκλήσεις που συνεπάγεται για έναν επαγγελματία της στοματικής υγείας, η δέσμευση να υπηρετήσει την Αισθητική Οδοντιατρική.
Ίσως η πιο βασική πρόκληση είναι τα όρια που βάζει ο καθένας μας στο πόσο επεμβατικές είναι οι θεραπευτικές επιλογές που προτείνουμε στους ασθενείς μας. Αν π.χ. ένας ασθενής θέλει «λευκά» δόντια, θα επιλέξουμε τη λεύκανση, κατά την οποία δεν αφαιρείται οδοντική ουσία, αλλά παίρνει χρόνο να έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμά ή θα κατευθύνουμε τον ασθενή προς πιο επεμβατικές θεραπευτικές προσεγγίσεις, όπως όψεις ρητίνης ή πορσελάνης ή ακόμη και ολοκεραμικές στεφάνες ολικής κάλυψης, τεχνικές οι οποίες είναι σαφώς πιο επεμβατικές, ως προς την αφαίρεση οδοντικών ιστών, αλλά προσφέρουν σχετικά γρήγορα το επιθυμητό αποτέλεσμα και ταυτόχρονα πολλαπλάσια οικονομικά οφέλη προς τον οδοντίατρο; Τα παλαιότερα χρόνια, δεν ήταν σπάνιο οι ασθενείς, προκειμένου να καλύψουν μερικές νωδώτητες, να βγάζουν όλα τους τα δόντια, για να βάλουν οδοντοστοιχίες. Μήπως στις μέρες μας, βλέπουμε κάτι αντίστοιχο, όπου υγιή δόντια με ελάχιστη παθολογία εξάγονται προκειμένου να αποκατασταθούν με μεγάλες επιεμφυτευματικές αποκαταστάσεις; Το μόνο παρήγορο σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ότι οι ασθενείς, τουλάχιστον δεν έχουν τα λειτουργικά προβλήματα που θα είχαν με τις οδοντοστοιχίες Στις παραπάνω ηθικές προκλήσεις είναι εύκολο κάποιος να επιλέξει τη συντηρητική προσέγγιση, όταν πρόκειται για κάποιο οικείο ή συγγενικό πρόσωπο, αλλά θα αντιμετωπίσει πιθανά πρόβλημα αν δουλεύει σε κάποια οδοντιατρική κλινική και π.χ. προτείνει λεύκανση σε κάποιον ασθενή που επιζητεί ένα «κάτασπρο χαμόγελο και είναι διατεθειμένος να πληρώσει αδρά για αποκατάσταση όλων των δοντιών με ολοκεραμικές αποκαταστάσεις.
Όταν μιλάμε για αισθητική, σίγουρα ο παράγοντας υποκειμενικότητα παίζει καθοριστικό ρόλο. Πώς, κατά τη γνώμη σας, μπορεί να επιτευχθεί ο συγκερασμός ανάμεσα σε αυτό που μπορεί να προσδοκά ο ασθενής μετά το πέρας μιας αισθητικής θεραπείας και σε αυτό που ο οδοντίατρος ως ειδικός, λαμβάνοντας υπόψη κι άλλους παράγοντες που ενδεχομένως ο ασθενής να αγνοεί, τού προτείνει ως βέλτιστη λύση;
Το συγκεκριμένο ερώτημα σίγουρα δεν έχει εύκολη λύση, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που οι προσεγγίσεις του ασθενή και του οδοντιάτρου διίστανται. Αυτό που πρέπει απλά να εξηγούμε στους ασθενείς είναι ότι οι παρεμβάσεις του οδοντιάτρου πρέπει να καλύπτουν ταυτόχρονα τρία επίπεδα. Πρώτο επίπεδο είναι η Παθολογία (π.χ. αφαίρεση τερηδόνας με εργαλεία χειρός και κάλυψη της κοιλότητας με μία κονία, όταν δεν υπάρχει δυνατότητα πρόσβασης σε οδοντιατρείο). Δεύτερο επίπεδο είναι η Λειτουργία (π.χ. αποκατάσταση τερηδοντικών βλαβών με αποκαταστάσεις αμαλγάματος, οι οποίες παρέχουν πλήρη λειτουργία, χωρίς να αποτρίβονται, όπως οι «σκέτες» κονίες που αναφέρονται στο προηγούμενο επίπεδο). Τρίτο επίπεδο είναι η Αισθητική (π.χ. αποκατάσταση τερηδοντικών βλαβών με άμεσες ή έμμεσες αποκαταστάσεις από σύνθετη ρητίνη ή κεραμικό υλικό). Mε άλλα λόγια, αυτό που πρέπει απλά να εξηγήσουμε στον ασθενή είναι ότι αν δεν υπάρχει η σωστή προσέγγιση σε θέματα Παθολογίας και Λειτουργίας, οι όποιες «αισθητικές» αποκαταστάσεις γίνουν, θα έχουν αρκετά αμφίβολη πρόγνωση σε βάθος χρόνου.
Τι ρόλο παίζει για έναν ιατρό που ασχολείται με το κομμάτι της αισθητικής ιατρικής, η προσωπική του παιδεία και η ευρύτερη αισθητική του καλλιέργεια; Είναι τελικά, τέχνη ή τεχνική το να μπορεί να προσφέρει ένας οδοντίατρος όμορφα χαμόγελα στους ασθενείς του;
Η προσωπική παιδεία και ευρύτερη αισθητική καλλιέργεια των οδοντιάτρων τους βοηθάει σε πολλούς τομείς λειτουργίας του οδοντιατρείου του. Από την αισθητική του χώρου και τον εξοπλισμό, από τον τρόπο που μιλάει και συμπεριφέρεται προς τους ασθενείς, από την επιλογή των συνεργατών του εντός κι εκτός οδοντιατρείου και τόσα πολλά άλλα. Για να σκεφτούμε όμως έναν οδοντίατρο με όλα τα παραπάνω στον υπερθετικό βαθμό, που λόγω κάποιου ατυχήματος, για ένα μικρό ή μεγαλύτερο χρονικό διάστημα δεν μπορεί να κάνει χρήση των χεριών του. Θα είναι σε θέση να προσφέρει όμορφα χαμόγελα στους ασθενείς του; Σαφώς και όχι. Η γνώση των σωστών τεχνικών και η ικανότητα άψογης εκτέλεσής τους είναι σίγουρα μια απαραίτητη προϋπόθεση για να είναι σε θέση ο οδοντίατρος να προσφέρει όμορφα χαμόγελα στους ασθενείς του. Τι νόημα έχει κάποιος να είσαι σε θέση να εκτελέσει άριστα κάποια τεχνική, αν δεν έχει οραματιστεί σωστά το τελικό αποτέλεσμα; Υπάρχει όμως και το αντίστροφο. Τι νόημα έχει κάποιος να είσαι σε θέση να οραματιστεί ένα άριστο τελικό αποτέλεσμα, αν δεν είναι σε θέση να το φέρει εις πέρας; Τέχνη και Τεχνική είναι αλληλένδετες και χωρίς τη μία ή την άλλη το αποτέλεσμα θα είναι πάντα κατώτερο των προσδοκιών.
Διαβάστε αναλυτικά το δημοσίευμα στο τεύχος 161 του “ΟΒ” εδώ.
Συζήτηση σχετικά με αυτό το άρθρο